گزارش مرگ یک رأس گوساله شوکا ‌(Capreolus capreolus capreolus)‌ بدنبال التهاب شیمیایی شکمبه و کلی باسیلوز سپتی سمیک

در اردیبهشت ماه 1387 در منطقه حفاظت شده ارسباران در استان آذربایجان شرقی، یک رأس گوساله گوزن زیر گونه شوکا )Shoka deer(، حدوداً یک ماهه شناسایی شد. منطقه ارسباران از نظر اکولوژیکی منطقه‌ای منحصر بفرد بوده و بعنوان ذخیره گاه زیستکره بشمار می‌رود. گوساله گوزن مذکور از بدو مشاهده، مبتلا به سندرم اسهال بود که تحت درمان و مراقبت‌های بالینی قرار گرفته و بهبود یافته بود. در مدت نگه داری، گوساله مذکور از شیر هموژنیزه– پاستوریزه و همچنین شیر یک رأس بزی که به این منظور خریداری شده بود، تغذیه می‌شد. متأسفانه پس از حدود سه هفته، بطور ناگهانی دچار افسردگی و بی اشتهایی شدید و افت درجه حرارت بدن oC(5/36) گردید. اقدامات درمانی از جمله آنتی بیـوتیـک تـراپـی، مایع درمانی و استفاده از انواع ویتامین‌ها موثر واقع نشد و دام 12 ساعت پس از شروع نشانه‌های بالینی تلف شد. پس از کـالبـدگشـایـی، نمـونه‌های مناسب از شکمبه، هزارلا، روده‌ها، کبد، ریه، قلب، غدد فوق کلیوی، مثانه و محتویات شکمبه و روده‌ها برای بررسی‌های میکروب شناسی و آسیب شناسی برداشته شد. از نمونه‌های ارسالی، با روش‌های کشت استاندارد، اشریشیا کلی‌ ‌به طور خالص جدا گردید. در کالبدگشایی و مطالعه هیستوپاتولوژیک، التهاب شیمیایی شکمبه و آنتریت نکروتیک هموراژیک جلب توجه می‌کرد. فقدان مادر، دریافت شیر از گونه حیوانی دیگر و استرس حاصل از اسارت عوامل مستعدکننده بودند. ورود شیر و تخمیر آن در شکمبه، سبب التهاب شیمیایی شکمبه و استاز دستگاه گوارش گشته و علت بروز کلی باسیلوز سپتی سمیک (کلی سپتی سمی) و مرگ گوساله مورد اشاره تشخیص داده شد.