مطالعه آناتومیک و تشخیص نمونه‌های استخوان‌های جانوری کاوش سال 1397 محوطه قره تپه سگزآباد (عصر آهن 2و 3) و ساخت نمونه سه بعدی

نوع مقاله : آناتومی - بافت شناسی

نویسندگان

1 گروه علوم پایه دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران،تهران،ایران

2 گروه باستان‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 گروه اپیدمیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

4 گروه جراحی و رادیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران ،ایران.

5 کارشناس آزمایشگاه موسسه باستان شناسی دانشگاه تهران ،تهران، ایران

6 دانشجوی دکترای عمومی دامپزشکی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، ایران

7 گروه باستان‌شناسی دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

زمینه مطالعه
باستان جانورشناسی از علومی است که ارتباط تنگاتنگی با آناتومی مقایسه‌ای دامپزشکی دارد، در این علم با استفاده از اطلاعات آناتومیک نمونه استخوان‌های جانوران گوناگون مورد بررسی قرارگرفته و از این طریق به جایگاه و نقش گونه‌های حیوانی در حیات، بقای انسان و به عبارتی تعامل انسان و زیست بوم دست می‌یابیم.
هدف
این مطالعه با هدف بررسی و گونه شناسی بقایای استخوانی‌ و دندان‌های جانوری محوطه قره تپه سگزآباد با استفاده از اطلاعات آناتومیک موجود انجام شد. یکی دیگر از اهداف این مطالعه تشخیص آثار غیر طبیعی ایجاد شده توسط انسان یا حیوانات در استخوان‌ها، مثل آثار برش، سوختگی‌ها و یا آثار جویدگی توسط حیوانات گوشتخوار است. با استخراج همه این اطلاعات می‌توان به تحلیلی صحیح از اقتصاد معیشتی آن محوطه تاریخی پرداخت.
روش کار
در این مطالعه تعداد 1110 نمونه استخوان و دندان مربوط به کاوش سال 1397 مورد مطالعه قرارگرفتند. نمونه‌ها به آزمایشگاه استخوان شناسی بخش آناتومی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران منتقل شدند.
نتایج
بیشترین درصد فراوانی نسبی با 09/30% مربوط بود به نمونه‌های گوسفند اهلی و بعد از آن نمونه‌هایی از نشخوارکننده‌های کوچک با 94/26% است که قابل تفکیک نبودند (گوسفند و بز اهلی یا غزال ایرانی). درصد فراوانی نسبی غزال، گاومیش آبی آسیایی، گراز وحشی و ماکیان اهلی ناچیز و کمتر از یک درصد بود. در این مطالعه بندهای انگشت اسب کاسپی دارای موارد غیر طبیعی هم تشخیص داده شد.
نتیجه گیری نهایی
یکی از نکات قابل توجه در مورد نمونه‌های نشخوارکننده‌های کوچک تفکیک شده در سطح گونه، در این مطالعه این است که تعداد نمونه‌های گوسفند تشخیص داده شده از بز بیشتر است. به نظر می‌رسد که شرایط برای نگهداری از گوسفند مناسب‌تر بوده است. تعداد تکسمیان به خصوص اسب نسبت به دوره های نوسنگی و ابتدای پیچیدگی های تکنولوژی عصر آهن I افزایش چشم گیری را نشان می دهد. این امر احتمالاً به دلیل استفاده از اسب و الاغ در امر کشاورزی و باربری بوده است.

کلیدواژه‌ها